جمعیت کافی کلنی‌های زنبور عسل
مدیریت کلنی‌های زنبورعسل در یک زنبورستان تولید ملکه، باید به گونه‌ای باشد که در زمان‌های متفاوت فصل پرورش ملکه، کلنی‌ها از جمعیت مناسب زنبورهای کارگر و نر برخوردار باشند تا بتوانند وظایف مربوط به کلنی‌های مادری، پدری، پرستار، شروع‌کننده، خاتمه‌دهنده، انکوباتور و جفتگیری را به خوبی انجام دهند.
جمعیت زنبورهای کارگر
لاروهایی که باید تبدیل به ملکه شوند طی شش روز دوره لاروی با ژله رویال تغذیه می‌شوند. تفاوت آنها با لاروهایی که تبدیل به زنبور کارگر می‌شوند این است که لاروهای کارگر پس از اینکه در سه روز اول با ژله کارگری تغذیه شدند در سه روز دوم بیشتر با شهد و گرده تغذیه می‌شوند.
بنابراین با توجه به مطالب مذکور در کلنی‌هایی که برای پرورش ملکه آماده می‌شوند باید جمعیت زنبورهای کارگر قبل از شروع عملیات پیوندزنی به حد مطلوب برسد. جمعیت زنبورهای کارگر جوان در این مرحله بسیار حساس و تعیین‌کننده است، زیرا در مراحل اولیه تولید ملکه، زنبورهای کارگر جوان که سن آنها بین شش تا دوازده روز است وظیفه تولید ژله رویال و تغذیه لارو و ملکه‌ها را به عهده دارند.
قرار گرفتن کلنی‌های پرورش ملکه در شرایط مطلوب طبیعی با پوشش گیاهی مناسب باعث می‌شود تا قبل از رسیدن عملیات پرورش ملکه، با انتقال گرده و شهد کافی به داخل کلنی، تخمریزی ملکه افزایش یابد و در زمان مذکور با برخورداری جمعیت مطلوب کارگران جوان و در نتیجه تولید ژله رویال و تغذیه کافی لاروهای ملکه، در تولید ملکه‌های مطلوب، درشت و سالم موفق باشند.
به این ترتیب شرایط مطلوب تولید ملکه با مدیریت صحیح و استفاده از پتانسیل طبیعی موجود در کلنی‌های زنبور عسل حاکم می‌شود و جمعیت زنبورها برای انجام وظایف گوناگون فصل پرورش ملکه تامین می‌گردد.
جمعیت زنبورهای نر
در مدیریت کلنی‌های زنبور عسل در یک زنبورستان که با هدف تولید ملکه فعالیت دارد باید برنامه‌ریزی بر اساس بیولوژی و رفتار‌شناسی زنبور عسل انجام شود؛ به‌طوری که در مدت پرورش ملکه و دوره‌های زمانی گوناگون این فصل، شرایط برای تولید ملکه‌های مطلوب فراهم گردد.
از جمله مسائلی که باید به آن توجه کرد این است که پس از تولید ملکه‌های باکره و طی دوران بلوغ آنها در زمان طراحی شده برای جفتگیری، زنبورهای نر بالغ قوی به تعداد کافی در زنبورستان و محل جفتگیری ملکه‌ها وجود داشته باشند.
برای افزایش توانمندی کلنی‌های زنبور عسل دقت لازم در انتخاب کلنی‌های پدری که تولید کننده زنبورهای نر برای جفتگیری هستند از اهیمت ویژه برخوردار است؛ به‌طوری که معمولا بهترین کلنی های زنبور عسل ارزیابی شده و در طول فصل زنبورداری را به عنوان کلنی پدری برای تولید زنبورهای نر انتخاب می‌کنند و کلنی‌های برتر بعدی نیز به عنوان کلنی‌های مادری برای تامین لاروهای ملکه انتخاب می‌شوند.
برای تامین زنبورهای نر بالغ در زمان جفتگیری ملکه‌ها، با توجه به اینکه طول دوران لاروی، شفیرگی و بلوغ زنبورهای نر طولانی‌تر از زنبورهای ملکه است، در نتیجه اقدامات لازم برای تامین زنبورهای نر زودتر آغاز می شود. در واقع برنامه ریزی پرورش‌دهندگان ملکه باید طوری باشد که یک ماه و نیم قبل از آماده شدن زنبورهای ملکه باکره در منطقه، اقدامات لازم برای پرورش زنبورهای نر شروع شود.
افزون بر این که شرایط مطلوب از نظر شهد و گرده فراهم باشد و حتی با تغذیه کمکی، کلنی‌های پدری را در شرایط مطلوب قرار دهیم تا ملکه ها در پوکه‌های نر قرار داده شده تخمریزی کنند و در طول این دوره نیز تا زمان جفتگیری مراقبت‌های لازم از کلنی های پدری صورت گیرد تا در زمان لازم زنبورهای نر بالغ، شاداب، سالم و قوی به اندازه کافی در منطقه جفتگیری وجود داشته باشد و جفتگیری ملکه های باکره به موقع انجام شود.
در این برنامه‌ریزی باید عملیات مربوط به مدیریت و آماده‌سازی کلنی‌های پدری به گونه‌ای صورت گیرد که برای هر ملکه زنبورهای نر کافی برای جفتگیری وجود داشته باشد.
با توجه به اینکه هر زنبور ملکه معمولا با هفت تا ده زنبور نر در پرواز زفاف، جفتگیری می‌کند و از طرف دیگر قوی‌ترین زنبورها در پرواز زفاف موفق به جفتگیری با ملکه می‌شوند و انتخاب طبیعی صورت می‌گیرد، بنابراین توصیه شده است که در زمان جفتگیری به ازای هر ملکه باکره بالغ، چهل زنبور بالغ در منطقه حضور داشته باشد.
بنابراین با توجه به مطالب اهمیت وجود جمعیت کافی زنبورهای بالغ نر در زمان جفتگیری و برنامه ریزی و مدیریت صحیح برای دستیابی به این شرایط کاملا مشخص و واضح می‌باشد.
منبع : پرورش ملکه زنبور عسل ( دکتر غلامحسین طهماسبی )